گوش کردن فعال Active Listening

آیا تا کنون دقت کرده اید که وقتی به یک نفر به درستی گوش می کنید، در واقع با او ارتباط ایجاد می کنید؟ گوش کردن فعال یکی از روش ها و تکنیک‌های ارتباط مؤثر می‌باشد. گوش کردن فعال یعنی چه؟ یعنی گوش کردن بدون گزینش، یعنی بدون فیلترهای ارتباطی، یعنی بدون هیچگونه قضاوت و داوری فقط به خود مطالب توجه کردن، توجه خاص به گوینده نمودن، گوش کردن در مسیر منویات ذهنی و درونی مخاطب، بدون هیچگونه دخالت! گوش کردن فعال، یعنی گوش جان سپردن به گوینده!

ولی در بسیاری از موارد به نظر می رسد که گوش کردن، انفعالی صورت می گیرد یعنی وقتی گوش می کنند به قضاوت و داوری می نشینند و گزینشی برخورد می کنند و پیام گوینده را با فیلترهای ارتباطی خودشان دریافت می کنند یعنی پیام را تقطیع می نمایند و پیام گوینده قربانی فیلترهای شنونده می شود!!

شنیدن با گوش کردن کاملاً متفاوت است، شنیدن یک عمل مکانیکی و فیزیولوژیکی می باشد یعنی فقط با گوش می شنویم ولی وقتی پیامی که به وسیلۀ گوش شنیده می شود و به مغز ارسال می گردد، مغز مشغول پردازش می گردد، اینجاست که تبدیل به گوش کردن می گردد. یعنی گوش کردن یک عمل دینامیکی و یک فرایند پیچیده است که به پیام شنیده شده معنی می دهد. به عبارت دیگر گوش کردن فعال توجه به آنچه که شنیده شده می باشد.

گوش کردن فعال به معنی سکوت مطلق و صمٌ بکمٌ بودن نیست به معنی سکوت صرف داشتن نیست بلکه ممکن است شما در طول صحبت گوینده گاهی گفتگو هم بنمایید. ولی گفتگوی شما در مسیر منویات ذهنی گوینده می باشد. یکی از روش های گوش کردن فعال این است که مطالب گوینده را خلاصه کنید و به او تحویل دهید یعنی مطلب را با ادبیات خود ولی با محتوای گوینده در یک یا دو جمله خلاصه نمایید و به گوینده ارائه دهید که گوینده احساس نماید که شما به او گوش کرده اید به همان گونه که او نظرش بوده، همچنین یک بازخوردی از مطالب او می گیرید و به زبان بی زبانی به گوینده می گویید که من مطالب تو را همان گونه که گفتی و منظورت بوده گرفته ام!

روش دیگر برای گوش کردن فعال، پرسیدن سؤال آن هم سؤالات قیدی می باشد. سؤالات قیدی چیست؟ سؤالات قیدی بر سه قید مهم اشاره می کند 1) قید زمان 2) قید مکان 3) قید حالت. گوینده ممکن است واقعه ای را که برای شما تعریف می کند به مکان، زمان و کیفیت اشاره ننماید! و شما می توانید از این فرصت استفاده کنید.

لذا شما از مکان و زمان و کیفیت واقعه سؤال بپرسید (سؤالات قیدی) روش دیگر پرسیدن سؤال، سؤال طلایی Golden Question می باشد یعنی وقتی که فرد مدت طولانی صحبت کرده و حالا قصد دارد که به صحبت های شنونده توجه نماید ولی شما دوباره با پرسیدن سؤال طلایی، زمام صحبت را به او می سپارید یعنی با گفتن چنین جمله ای سؤال طلایی می پرسید: آیا مطلب دیگری هم داری؟ یعنی دوباره اجازۀ سخن گفتن بیشتر او را صادر می کنید.

پس گوش کردن فعال یعنی وسط حرف گوینده نپریدن، دقیق به حرف های گوینده گوش کردن و اظهار نظر نکردن و مخالفت نکردن در طول گفته های گوینده!! و چون ما قصد داریم با همسر و فرزندان و دیگران ارتباط مؤثر برقرار نماییم، پس باید به این مهم همّت بگماریم.