اعتماد بنفس Self-confidence

اعتماد بنفس چیست؟ اعتماد بنفس جسارت نیست! خود شیفتگی هم نیست، موفقیت هر فرد بستگی به اعتماد بنفس او دارد.

بعضی فکر می کنند که اعتماد بنفس ذاتی است در حالی که اعتماد بنفس کاملاً اکتسابی است و تا آخر عمر می توان آن را ارتقاء داد. فردی که اعتماد بنفس او بالاست نسبت به خود احساس خوبی دارد، و خود را فردی توانمند و شایسته می داند و به خود علاقمند است و خود را دوست می دارد، از زندگی خود لذّت می برد و همچنین احساس رضایت از خود دارد، در عین اینکه زیاده خواه نیست و به آنچه دارد قانع است ولی برای پیشرفت خود همواره تلاش می کند، او همواره از عزّت نفس بالا بهره می برد عزّت نفس یعنی ارزش گذاری بر خود، خود را می سنجد و ارزیابی می نماید و ارزش گذاری می کند.

در مقابل فردی که تا به مشکلی در زندگی برخورد می نماید خود را می بازد و احساس می کند که بدشانس است و از زندگیش لذت نمی برد و راضی نیست، این فرد نمونۀ بارز کسی است که عزّت نفس پایین دارد و همیشه منفعل می باشد و هی مدام می گوید: نمی توانم، نمیشه، اگر نشد چی؟ از کجا معلوم حتماً بشه؟ شاید نشد! ممکنه نشه! زیاد کلمات «شاید» و «ممکن» از او می شنوید. این فرد دارای اعتماد بنفس پایین است و در بسیاری از کارها موفق نمی شود و اگر هم در مواردی موفقیت به دست آورد احساس موفقیت و شادی و رضایت از خودش بروز نمی دهد. پس تفاوت بین عزت نفس و اعتماد بنفس این است که عزت نفس یعنی خود را ارزش گذاری کردن، و اعتماد بنفس یعنی رضایت داشتن از عملکرد خود.

به عبارت دیگر عزت نفس، احساس ارزشمند بودن، احساس مفید و مؤثر بودن، مجموع افکار، احساسات و تجربیاتمان در طول زندگی. عزت نفس به برداشت هایمان از خودمان می باشد. مثلاً اینکه خِنگ و کودنم، منفور دیگرانم یا این که محبوب همگان هستم.

احساس خوب و مفید بودن، به خود، این ها همه ارزش برای فرد ایجاد می کنند. عزت نفس یعنی ارزش و سنجش مجموعۀ صفات فرد. اما اعتماد بنفس یعنی عقاید و افکار خود را باور داشتن، فرد وقتی عزت نفس و ارزش گذاری خود را قبول کرد حالا وارد عمل می شود که همان اعتماد بنفس است. و این همان خودباوری است.

خودباوری یعنی چه؟ یعنی خود را قبول داشتن و به خود اطمینان داشتن آنچه که دربارۀ خود می اندیشد و می تواند در واقعیت به عمل درآورد، به مجموعۀ صفات و ویژگی هایی که فرد برای توصیف خویشتن به کار می برد. پس عزت نفس احساس است و اعتماد بنفس رفتار و عملکرد است.

حال چه عواملی در ایجاد اعتماد بنفس دخالت دارند؟ الف) پذیرش ظاهر فیزیکی: زیبایی، زشتی، چاقی، کوتاهی، اندام و حتی پوشش در اعتماد بنفس مؤثر است. ب) پدر و مادر اولین حلقۀ انسانی در ایجاد عزت نفس بالا یا پایین فرد می باشند، قضاوت و داوری های پدر و مادر در القائات فرد مؤثر هستند. ج) حلقۀ بعدی را اطرافیان و نزدیکان تشکیل می دهند. د) معلمین، دوستان نیز در ردۀ بعدی قرار دارند. ه) عامل دیگر نگرش صحیح به پدیده ها عامل روانشناختی ایجاد اعتماد بنفس می باشد. کسانی که اعتماد بنفس بالا را در خود پرورش می دهند همیشه به داشته های خود افتخار می نمایند و از نداشته های خود گله مند نیستند. همچنین هرگز خود را با دیگری مقایسه نمی نمایند و هرآینه قصد مقایسه نیز داشته باشند خودشان را با خودشان مقایسه می نمایند نه با دیگری!

از چالش های زندگی نمی ترسند، از مشکلات فرار نمی کنند و با شجاعت به درون مشکلات هجوم می برند و آنها را حل می نمایند و از موانع زندگی عبور می کنند و هیچگاه صورت مسئله را پاک نمی نمایند! هرگز موانع باعث توقف آن ها نمی شوند و با تلاش مستمر موانع را یکی پس از دیگری از سر راه خود برمی دارند. هیچگاه ناامید نمی گردند!

از علائم اعتماد بنفس بالا، قاطعیت، انعطاف پذیری و مسئولیت پذیری می باشد، به ابراز گری می پردازند و هرگز احساسات منفی خود را سرکوب و منکوب نمی نمایند. از شکست نمی هراسند، شکست را پل پیروزی خود می نمایند. شکست می خورند ولی احساس شکست نمی کنند! پیروزی‌های کوچک را هم در راه موفقیت نهایی خود فرا روی خود قرار می دهند و شکست های زندگی خود را جزو پروسه و روند پیروزی های آتی خود قرار می دهند.

کسی که اعتماد بنفس بالا دارد، در جایی که باید ”نه“ بگوید، با قاطعیت ”نه“ می گوید و آن جا که باید ”آری“ بگوید، با قاطعیت ”آری“‌ می گوید. حال به چند نمونه از آفات اعتماد بنفس اشاره می شود:

• الف) تربیت گلخانه ای و تربیت تک قطبی
• ب) ایرادگیری های افراطی
• ج) سرزنش و نکوهش کردن
• د)تهدید و توهین و تحقیر کردن
• ه) احتیاط افراطی
• و) توقعات و انتظارات بیش از حد توان فرد
• ز) آرمان گرایی یا ایده آل گرایی

در پایان به چند نمونه از روش‌های بالا بردن عزت نفس و اعتماد بنفس اشاره می گردد:

• 1) محبت نمودن بی قید و شرط
• 2) احترام به حس استقلال طلبی
• 3) ورزش غیرحرفه ای
• 4) احترام به شخصیت افراد
• 5) گوش کردن به سخنان افراد
• 6) همدلی نمودن
• 7) صداقت داشتن
• 8) احترام به تفاوتهای فردی
• 9) وقت گذاری
• 10) نشست های مؤثر خانوادگی