مسئولیت پذیری Responsibility

من نبودم دستم بود، تقصیر آستینم بود!!

محصول نهایی عدم مسئولیت پذیری همان فرافکنی Projection می باشد.

افرادی که مسئولیت پذیری ندارند معمولاً ویژگی هایی دارند که آن ها را به این روز نشانده است.

در اینجا به پاره ای از ویژگی های افرادی که از مسئولیت فرار می‏کنند اشاره می کنیم:

• عدم اعتماد به نفس
• عدم خود آگاهی
• احساس شکست!
• ایده آل گرایی
• اهمال کاری و طفره رفتن!
• عدم تعهد
• برای فرار از مسئولیت به طرز افراط گرایانه ای نه می گویند
• عدم آگاهی و شناخت کافی درباره موضوع
• عدم مدیریت زمان

اعتماد به نفس: وقتی افراد self-esteem عزت نفس و کرامت نفس ضعیفی دارند درنتیجه از خود ارزیابی مثبتی ندارند و بعکس یک ارزیابی منفی و افراطی دارند، در همه موارد احساس گناه می نمایند، در نتیجه اعتماد به نفس قوی ندارند، نمی توانند متعهدانه عمل نمایند و همواره ترس از پذیرش مسئولیت ها دارند.

از آن جایی که زیر بنای شخصیت افراد اعتماد به نفس می باشد، باید هرچه بیشتر در رشد اعتماد به نفس کودکان و نوجوانان به طور جدی کوشا بود. چون افراد تا اعتماد به نفس بالایی نداشته باشند نمی توانند تن به فعالیت های جدید بدهند. در واقع شالوده و اساس مسئولیت پذیری همان اعتماد به نفس و خودباوری است. لذا تلاش و کوشش افراد وقتی صورت می گیرد که خودباوری بالایی داشته باشد.

بنابراین باید از تحقیر، توهین، تحمیل، تهدید و تحدید افراطی پرهیز کرد که موجب کاهش عزت نفس می گردد که خود موجب عدم مسئولیت پذیری می شود.

عدم خود آگاهی Self-awareness: عامل بعدی که به مسئولیت پذیری منتج می گردد آگاهی هرچه بیشتر از خود است.

آگاهی از خود یعنی چه؟ یعنی شناخت واقعی از خود، تا ما خودمان را به خوبی نشناسیم و به نقاط ضعف و قوت خویش آگاهی کافی نداشته باشیم جرأت ورود به کارها را نخواهیم داشت، تصمیمات ما متزلزل خواهد بود لذا برای تصمیم گیری قاطع و جدی و حقیقی باید به نقاط قوت و ضعف خود به درستی آگاه باشیم. به همان اندازه ای که هستند؛ نه اغراق آمیز و نه انکارآمیز!!

شکست های متوالی در گذشته: شکست های متوالی در گذشته های زندگی می تواند یکی از عوامل عدم مسئولیت پذیری باشد آن هایی که شکست های متوالی خورده اند و طعم تلخ احساس شکست را می نمایند دارای اعتماد به نفس پایین می شوند و نمی توانند مسئولیت پذیر باشند در این جا سؤالی مطرح هست که چرا افرادی که شکست های متوالی خورده اند از پذیرفتن مسئولیت ها خودداری می کنند؟ آن ها برای این که شکستی دیگر در پرونده سیاه ناموفق خود نبینند از پذیرش هرگونه مسئولیت دوری می کنند تا نکند که به شکست مجدد منجر شود؛ دیکته نانوشته غلط نخواهد داشت! به عبارتی قوز بالا قوز نگردد.

ایده آل گرایی: صفت بارز دیگری که می توان در این افراد مشاهده کرد کمال گرایی و ایده آل گرایی است آن ها در دنیای «همه یا هیچ» «همیشه یا هرگز» «سیاه و سفید» و «صفر و یک» زندگی می کنند آن ها هرگز از خود رضایت ندارند و همیشه در آرمان های غیرواقعی و پوشالی و توخالی به زندگی ادامه می دهند در حالی که هرگز به آرمان های خویش نخواهند رسید چون تا از مطلق اندیشی و ایده آل گرایی دست برندارند و به نسبی اندیشی روی نیاورند به هیچکدام از آرزوهای خویش نمی رسند.

آن ها تن به هیچ کاری نمی دهند و با ترس فراوان از همه مسئولیت ها اجتناب می کنند.

اهمال کاری و طفره رفتن: از خصوصیت دیگر آن ها اهمال کاری و سستی در تصمیم گیریهای خود می باشند.

آنها استاد طفره رفتن می باشند که از همان ترس و عدم اعتماد به نفس و کمال گرایی افراطی آن ها سرچشمه می گیرد.

عدم تعهد دادن: آن ها هرگز زیر بار تعهد و مسئولیت نمی روند چرا که نمی خواهند پاسخگوی رفتار خود باشند و دائم تقصیرها را به گردن دیگران می اندازند من نبودم دستم بود تقصیر آستینم بود!! لذا سر بی درد را دستمال نمی بندند.

در رد کردن پیشنهادات استادند! کسانی که در مهارت‏های تصمیم گیری و حل مسئله مشکل دارند چون دارای اعتماد به نفس پایین هستند و حاضر نیستند هیچ مسئولیتی را بپذیرند برای پذیرش هر کاری ”نه“ می گویند و در ”نه گفتن“ استادند.

عدم آگاهی و شناخت کافی از موضوع: آن ها درباره مقوله ای که قصد پذیرش مسئولیت آن را دارند به دلیل نداشتن آگاهی و شناخت کافی آن را رد می کنند. این گونه افراد به دلیل جهل و عدم شناخت کافی از شرایط، خطرات و مراقبت های مورد نیاز، مسئولیت نمی پذیرند.

مدیریت زمان‌:‌ زمانبندی در انجام مسئولیت ها بسیار مهم است کسانی که مسئولیت پذیر نیستند چون به مدیریت زمان توجهی ندارند کارهایشان به موقع انجام نمی شود و مرتباً با تأخیر فراوان و با کیفیت نامناسب کارها را انجام می دهند و در مواردی نیز اصلاً انجام نمی دهند و لذا شکست های متوالی را متحمل می شوند به همین دلیل خود را یک فرد ناکارآمد، بی عرضه و شکست خورده می پندارند.

هشدار بزرگی که باید مدّ نظر داشت این است که گاهی با تمام توجهی که به امور فوق می گردد ما نمی توانیم در کارهایمان و مسئولیت‏هایمان به موفقیت برسیم در این موارد نباید احساس شکست بنماییم شکست خوردن جایز است ولی احساس شکست خوردن ناشایست می باشد ما باید دارای هوش هیجانی بالا باشیم تا بتوانیم از شکست ها عبور کنیم و تهدید را به فرصت تبدیل کنیم.

نکته مهم دیگر که باید به آن توجه نمود این است که مسئولیت های خود را به درستی مطابق با نقاط قوت و ضعف خود انتخاب نماییم یعنی همه کس نمی تواند هر کاری که بخواهد انجام دهد باید به شرایط فعلی خود توجه نماید.

آبراهام لینکلن رئیس جمهور اسبق آمریکا می گوید: با طفره رفتن های امروز نمی توانیم از زیر بار مسئولیت های فردا شانه خالی کنیم!!

سخن آخر این که ما چه بخواهیم و چه نخواهیم، چه بتوانیم و چه نتوانیم، مسئول افعال، رفتار، افکار و هیجانات خود هستیم و باید بدان ها پاسخ گوییم و نمی توانیم با پاک کردن صورت مسئله خود را تبرئه نماییم.